Badania o badaniach – edycja II (2025) – Stowarzyszenie Instytut Badań Organizacji Kultury

Niniejszy projekt stanowi kontynuację ogólnopolskich badań dotyczących praktyk badawczych w publicznych instytucjach kultury, realizowanych w 2020 roku. Wyniki pierwszej edycji badania dostępne są na stronie stowarzyszenia Instytut Badań Organizacji Kultury – IBOK. W tym opracowaniu w dużym stopniu odnosimy się do wyników uzyskanych w ramach poprzedniej edycji, dokonując stosownych porównań. Warto zaznaczyć, że poprzednie badanie było realizowane od 15 czerwca do 10 lipca 2020 roku, czyli w czasie wyjątkowym, gdy działalność wielu instytucji kultury w Polsce była mocno ograniczona w zakresie działań stacjonarnych, a częściowo przeniesiona do przestrzeni internetowej z powodu ograniczeń wynikających z pandemii COVID-19. Ten fakt mógł wpłynąć na uzyskane wówczas wyniki.

Celem obecnej edycji jest uzyskanie aktualnych danych na temat:

tego, czy i w jakim zakresie instytucje kultury prowadzą własne badania,
motywacji oraz barier związanych z prowadzeniem działań badawczych,
zmian, jakie zaszły w tej sferze w ciągu ostatnich pięciu lat.

Zależy nam na określeniu stopnia upowszechnienia prowadzenia badań przez instytucje kultury oraz na identyfikacji potrzeb, które mogą sprzyjać wzmacnianiu kompetencji badawczych pracowników tych instytucji.

Pierwszym etapem badania była ankieta internetowa, przesłana do 4509 instytucji kultury za pośrednictwem internetowego systemu ankietowego Lime Survey. Instytucje otrzymały wiadomość mailową z zaproszeniem do udziału w badaniu, linkiem do ankiety oraz indywidualnym kodem umożliwiającym jej jednorazowe wypełnienie. Dzięki temu uniknięto sytuacji, w której przedstawiciele jednej instytucji mogliby wypełnić tę samą ankietę wielokrotnie. Na podstawie pozyskanych informacji możemy stwierdzić, że ankiety były najczęściej wypełniane przez kilku pracowników instytucji lub jedną osobę, która miała największą wiedzę w zakresie badań realizowanych przez daną instytucję. Z tego względu wyniki badania odnosimy do instytucji, a nie do osób je wypełniających, konsekwentnie
stosując określenie „instytucja”, a nie „respondent/ankietowany”. Ankieta była dostępna do wypełnienia w dniach 9 maja – 22 czerwca 2025 r. Przypomnienia o udziale w badaniu wysyłano dwukrotnie, a łącznie do instytucji wysłano trzy wiadomości mailowe (o ile wcześniej nie wypełniły one kwestionariusza). Łącznie w badaniu wzięło udział 866 instytucji, wszystkie przesłały kompletne kwestionariusze.

Baza polskich publicznych instytucji kultury, do których skierowano ankietę, została sporządzona przez wolontariuszy i wolontariuszki stowarzyszenia Instytut Badań Organizacji Kultury – IBOK na podstawie analizy stron organizatorów (ministerstw, urzędów marszałkowskich, urzędów powiatowych, urzędów gmin). W latach 2023–2025 baza była aktualizowana, między innymi w zakresie oficjalnych adresów mailowych instytucji kultury. Dołożono wszelkich starań, aby baza obejmowała wszystkie instytucje kultury w Polsce, jednak z uwagi na zmiany organizacyjne część informacji mogła ulec dezaktualizacji. Szczegółowe informacje dotyczące próby badawczej znajdują się w podrozdziale poniżej.

Pragniemy serdecznie podziękować wszystkim wolontariuszom i wolontariuszkom zaangażowanym w tworzenie bazy publicznych instytucji kultury w Polsce. Bez ich wsparcia nie byłoby możliwe osiągnięcie tak wysokiego poziomu zwrotu ankiet. Pełna lista osób zaangażowanych w tworzenie bazy znajduje się na końcu raportu.

Na końcu ankiety zamieszczono link umożliwiający zgłoszenie chęci udziału w indywidualnych wywiadach pogłębionych. Z tej możliwości skorzystali przedstawiciele siedemnastu instytucji kultury. Ostatecznie wywiady przeprowadzono z przedstawicielami dziewięciu instytucji, z uwagi na ich dostępność.

Były to: jeden teatr, jedno muzeum, jedna biblioteka, dwa domy/centra/ośrodki kultury oraz cztery podmioty zakwalifikowane do kategorii „inne” (np. instytuty kultury). Siedziby dwóch trzecich z tych instytucji znajdowały się w miastach liczących powyżej pół miliona mieszkańców. Instytucje były jednak zróżnicowane pod kątem liczby pracowników, oddziałów i odwiedzających, a także organizatora. W ramach badania przeprowadzono zatem dziewięć pogłębionych wywiadów jakościowych z przedstawicielkami i przedstawicielami różnych instytucji kultury (oznaczone w raporcie odpowiednio: W_1–W_9). Badani zostali zapewnieni o poufności udziału w badaniu, dlatego w raporcie nie publikujemy
nazw instytucji.

Mamy świadomość, że badania pokazują jedynie wycinek rzeczywistości, w dodatku ograniczony do osób, które z własnej inicjatywy chciały wziąć udział w części jakościowej badań. W związku z tym wnioski z tego etapu zostały potraktowane jedynie jako uzupełnienie i ilustracja części ilościowej. Nagrania z wywiadów zostały przetranskrybowane przez wolontariuszy, a następnie zakodowane przez członkinie zespołu badawczego. Analizę zgromadzonego materiału przeprowadzono metodą tematycznej analizy treści, obejmującą zarówno wypowiedzi odnoszące się do wątków rozpoznanych w badaniu ilościowym, jak i nowe obszary, które pojawiły się w toku rozmów.

Koordynatorka badania: