Dostępność krakowskich muzeów dla studentów obcokrajowców

W Krakowie w roku akademickim 2021/2022 studiowało około 8 tysięcy studentek i studentów pochodzących spoza Polski (1). Największą ich grupę stanowiły osoby pochodzące z Ukrainy (ok. 56% wszystkich studentów zagranicznych), następnie z Białorusi (9,6%), a na dalszych miejscach Norwegii (5,3%), Hiszpanii (3,7%), Chin (2,3%) oraz Rosji (2%) (2). Wskazać należy przy tym, że Uniwersytet Jagielloński zajmował drugie miejsce wśród wszystkich polskich uczelni z największą liczbą studentów zagranicznych, a pierwsze wśród polskich uczelni publicznych (dane za rok akademicki 2021/2022) (3). Co ważne, są to osoby, które planują pozostać w tym mieście przynajmniej na okres jednego semestru roku akademickiego. Tym samym nie należą one do grupy turystów kulturowych, korzystających z oferty kulturalnej Krakowa w sposób zasadniczo jednorazowy lub krótkoterminowy. Studiujący w stolicy Małopolski obcokrajowcy stanowią istotny element tkanki społecznej miasta, które stanowi jedno z polskich centrów kultury, także dla cudzoziemców. Szeroki wachlarz dostępnych działań związanych z uczestnictwem w kulturze instytucjonalnej pozwala im nie tylko poznać samo miasto, ale też skorzystać z edukacyjnej oraz integracyjnej oferty różnego typu instytucji kultury, będących ośrodkami zarówno edukacyjnymi, jak i integracyjnymi, a także wpisującymi się w koncepcję trzeciego miejsca (4). Ważnym elementem na tej kulturalnej mapie Krakowa są muzea, w tym: Muzeum Narodowe, Zamek Królewski na Wawelu, oddziały Muzeum Krakowa (takie jak Rynek Podziemny) czy Muzeum Sztuki Współczesnej MOCAK. Muzea mogą odegrać istotną rolę w integracji studiujących w Krakowie obcokrajowców, wskazać można także dobre praktyki sprzyjające ich aktywizacji kulturalnej. Jest to grupa aktywnie i chętnie biorąca udział w inicjatywach kulturalnych, a równocześnie praktycznie nierozpoznana badawczo. Tę lukę badawczą postanowiono zapełnić poprzez badanie „Dostępność oferty krakowskich muzeów dla młodych obcokrajowców”. Niniejszy raport zawiera wyniki tego badania oraz rekomendacje dla krakowskich muzeów. Badania miały przy tym charakter nowatorski, do tej pory bowiem grupa studiujących w Krakowie obcokrajowców i ich praktyki uczestnictwa w kulturze pozostawały poza polem zainteresowań badaczy.

Pierwsza część niniejszego raportu zawiera omówienie kontekstu, w jakim prowadzone były badania, w tym kluczowych terminów używanych w analizie, przedstawione zostały także metodologia i główne założenia badawcze. Druga część raportu obejmuje szczegółową analizę oraz wnioski płynące z zebranych danych. Uwzględnia ona zarówno cyfrową sferę interakcji pomiędzy cudzoziemcami a muzeami (strony internetowe i media społecznościowe muzeów), jak i przestrzeń samych instytucji, ich wystawy oraz zachowania i postawy pracujących tam osób. Raport kończy przedstawienie zidentyfikowanych dobrych praktyk oraz barier w obszarze uczestnictwa w kulturze młodych obcokrajowców, a także rekomendacji dla krakowskich muzeów w kontekście planowania przyszłych działań w obszarze udostępniania młodym
obcokrajowcom swoich zbiorów i przestrzeni.

Badania zostały przeprowadzone przez zespół pod kierownictwem Olgi Kosińskiej w składzie: Maria Konrad, Klara Korejba, Krzysztof Kula, Katarzyna Zięba. Wykonano je przy wsparciu finansowym Critical Heritage Studies Hub w ramach Programu Strategicznego Inicjatywa Doskonałości w Uniwersytecie Jagiellońskim. Wsparcie merytoryczne oraz badawcze zapewnione zostało przez stowarzyszenie Instytut Badań Organizacji Kultury – IBOK. Niniejszy raport został sfinansowany ze środków Critical Heritage Studies Hub w ramach Programu Strategicznego Inicjatywa Doskonałości w Uniwersytecie Jagiellońskim.

(1) Szkolnictwo wyższe w województwie małopolskim w roku akademickim 2021/2022, Urząd Statystyczny w Krakowie, (dostęp: 27.05.2023).
(2) Tamże.
(3) Studenci zagraniczni w Polsce 2022, Study in Poland, (dostęp: 27.05.2023).
(4) K. Jagodzińska, Muzea poza murami w kontekście koncepcji trzeciego miejsca, „Muzealnictwo” 2018, nr 59, s. 123–131.